Да сусветнага дня абароны правоў спажыўцоў
Калі вы купляеце ў краме прадукты, ці часта вы глядзіце на этыкеткі? Як правіла, у большасці з нас няма часу чытаць інфармацыю, надрукаваную дробным шрыфтам, і мы выбіраем прадукты вядомых гандлёвых марак, якія бачылі ў рэкламе ці пра якія чулі ад знаёмых.
вытворцы, пастаўшчыкі, імпарцёры карыстаюцца нашай недахопам часу і няўважлівасцю. Склад прадукту пішуць нечытэльным шрыфтам, “забываюць” паведаміць аб кансервантаў, фарбавальніках і іншых харчовых дадатках, размяшчаюць на этыкетцы прыгожыя рэкламныя карцінкі, якія да прадукту не маюць ніякага дачынення. І мы ў выніку купляем “арэхавы крэм” без арэхаў, “клубнічны ёгурт” без трускаўкі, “фруктовыя мюслі” без садавіны.
Каб абараніць спажыўцоў, распрацаваны патрабаванні да маркіроўкі харчовай прадукцыі ў стандартах і тэхнічных рэгламентах, дзеючых не толькі ў нашай краіне, але і на ўсёй тэрыторыі Мытнага саюза. Адным з такіх тэхнічных рэгламентаў Мытнага саюза з'яўляецца ТР МС 022/2011 «Харчовая прадукцыя ў частцы яе маркіроўкі», якім прадугледжана, што маркіроўка павінна быць зразумелай, лёгкачытэльнай і дакладнай, яна не павінна ўводзіць пакупнікоў у зман, а ўсе надпісы, прыкметы, знакі на ёй павінны быць кантраснымі фону на які нанесена маркіроўка.
Маркіроўка ўпакаванай харчовай прадукцыі павінна змяшчаць наступныя звесткі: найменне харчовай прадукцыі; склад; колькасць; дату вырабу і тэрмін прыдатнасці; ўмовы захоўвання; найменне і месца знаходжання вытворцы або ўпаўнаважанай вытворцам асобы, калі такія маюцца; юрыдычныя адрасы вытворцы, імпарцёра і іншых упаўнаважаных асоб; рэкамендацыі і (або) абмежаванні па выкарыстанні, уключаючы спосабы прыгатавання, калі без гэтых рэкамендацый або абмежаванняў выкарыстанне харчовай прадукцыі можа быць абцяжарана або прычыніць шкоду здароўю спажыўца; паказчыкі харчовай каштоўнасці; звесткі аб наяўнасці ў харчовай прадукцыі кампанентаў, атрыманых з ужываннем генна-мадыфікаваных арганізмаў; адзіны знак абарачэння прадукцыі на рынку дзяржаў-членаў Еўразійскага эканамічнага саюза.
На пакаванні любога харчовага прадукта абавязкова павінен быць знак (малюнак 1), які пазначае, што яна прызначана для кантакту з харчовай прадукцыяй.
У найменні харчовай прадукцыі нельга ўказваць кампаненты., калі яны ці прадукты іх перапрацоўкі не ўваходзяць у яе склад. Уваходныя ў склад кампаненты паказваюцца ў парадку змяншэння іх масавай дзелі. Гэта значыць, напрыклад, калі ў каўбасе на першым месцы пазначана ялавічына, значыць, у складзе павінна быць больш за ўсё менавіта ялавічыны, а не курыцы ці соі. Склад можна не паказваць у стаўленні: свежай садавіны, ягад і гародніны; воцату з аднаго віду сыравіны; аднакампанентнай харчовай прадукцыі, пры ўмове, что наименование пищевой продукции позволяет установить наличие этого компонента (напрыклад, яиц или муки).
Обязательно на маркировке пищевых продуктов указываются в составе присутствующие в любых количествах следующие компоненты и продукты их переработки: арахис, аспартам, горчица, диоксид серы (сульфиты), если их ≥ 10 мг / кг(L), злаки, содержащие глютен, кунжут, люпин, моллюски, ракообразные, рыба, малако (в том числе лактоза), орехи, сельдерей, соя, яйца. Это связано с тем, что на эти компоненты у человека может быть аллергия.
В наше время редко какие продукты попадают на наш стол свежими, прямо с грядки. По большей части, мы едим пищу, обработанную при помощи различных пищевых добавок (кансервантаў, антиокислителей, красителей, усилителей вкуса (аромата) и вкусоароматических веществ (ароматизаторов). Они делают нашу пищу более привлекательной на вид и на вкус, позволяют долгое время сохранять продукты свежими. Пищевые добавки обычно маркируются буквой E и тремя цифрами (напрыклад, Е320). Перечень пищевых добавок, разрешенных для применения при производстве пищевой продукции, приведен в техническом регламенте Таможенного «Требования безопасности пищевых добавок, араматызатараў і тэхналагічных дапаможных сродкаў » TR TS 029/2012.
Наличие пищевых добавок и ароматизаторов в пищевых продуктах в обязательном порядке должны указываться на маркировке пищевой продукции. При наличии пищевых добавок в составе должно быть указано ее функциональное назначение (регулятор кислотности, стабилизатор, эмульгатор и т. п.). Есть несколько пищевых добавок, о наличии которых в продукте нужно обязательно предупреждать спажыўцоў:
- подсластители (сахарозаменители), в этом случае обязательна надпись “Содержит подсластитель (подсластители). При чрезмерном употреблении может (могут) оказывать слабительное действие”;
- аспартам и аспартам-ацесульфама соли, хотя они тоже являются подсластителями, но вынесены отдельно, так как абсолютно противопоказаны больным фенилкетонурией. Обязательна надпись “Содержит источник фенилаланина”.
- красители азорубин Е122, желтый хинолиновый Е104, желтый “солнечный закат” FCF Е110, красный очаровательный АС Е129, понсо 4R Е124 и тартразин Е102 должны сопровождаться надписью: “Содержит краситель (фарбавальнікі), які (якія) может (могут) оказывать отрицательное влияние на активность и внимание детей”.
Производители пищевых продуктов часто помещают, напрыклад, на этикетку майонеза фотографию салата, на этикетку кетчупа — фотографию шашлыка, на коробку с макаронами — изображение готового блюда с помидорами и зеленью. Так делать можно, но только при условии, если данный продукт действительно используется при приготовлении этого блюда, и если на этикетке будет надпись “вариант приготовленного блюда” или аналогичными по смыслу словами.
З пачатку 2018 года специалистами Гродненской областной инспекции Госстандарта проверено на соответствие требованиям ТР ТС 022/2011 243 наименования пищевой продукции, з іх 218 наименований реализовывались с нарушениями в маркировке. В отношении были приняты меры в соответствии с законодательством Республики Беларусь.
С текстом ТР ТС 022/2011 и другими техническими регламентами Таможенного союза, Евразийского союза можно ознакомиться на сайте Госстандарта HTTP://gosstandart.gov.by.